Można wręczyć książkę, butelkę wina, czekoladki, a nawet bon podarunkowy. Wszystko to będzie miłe, ale to bukiet kwiatów od wieków jest uniwersalnym symbolem pamięci, wdzięczności, uznania czy miłości. Co ciekawe, nie potrzebuje on żadnego wstępu ani opisu. Nikt nie oczekuje, że dołączymy do niego instrukcję obsługi. Odbiorca od razu wie, że to gest pozytywny, serdeczny, często głęboko osobisty. Kwiaty mają w sobie coś z magii. Łączą ulotność chwili z intensywnością emocji. Wręczając je, podkreślamy moment. Mówimy: „to jest teraz ważne”, „chcę, żebyś to zapamiętał”. W świecie, w którym wiele rzeczy można przekazać przez ekran telefonu, kwiaty pozostają fizycznym, namacalnym znakiem obecności. I właśnie ta fizyczność jest jednym z powodów, dla których ten zwyczaj przetrwał wieki. Sprawdźmy więc, dlaczego wręczamy kwiaty i co dokładnie się za tym kryje.
Od rytuału do romantyzmu. Krótka historia wręczania kwiatów
Dlaczego wręczamy kwiaty? Zwyczaj ofiarowywania kwiatów nie jest wynalazkiem naszych czasów. Już starożytni Egipcjanie, Grecy i Rzymianie wykorzystywali je w obrzędach religijnych i uroczystościach publicznych. Kwiaty miały znaczenie symboliczne. Były darem dla bogów, talizmanem przynoszącym szczęście, czy oznaką zwycięstwa. W starożytnej Grecji wieniec z liści laurowych był wyróżnieniem dla zwycięzców igrzysk, a kwitnące gałązki zdobiły świątynie w czasie świąt.
W średniowieczu kwiaty pojawiały się w kontekście miłości dworskiej. Często przekazywane potajemnie, jako subtelny sposób wyrażenia uczuć w czasach, gdy otwarte deklaracje bywały niemożliwe. W XIX wieku moda na „mowę kwiatów” osiągnęła apogeum. W wiktoriańskiej Anglii istniały całe przewodniki tłumaczące znaczenie poszczególnych gatunków i kolorów. Wówczas wręczenie komuś bukietu było niemal formą listu. Czerwone róże mówiły o namiętności, stokrotki o czystości, a fiołki o skromności.
Dziś symbolika jest mniej restrykcyjna, ale ślad tej tradycji wciąż istnieje. Nawet jeśli nie znamy znaczenia każdej rośliny, instynktownie czujemy, że słoneczniki pasują do gratulacji, a pastelowe piwonie do życzeń delikatnych i serdecznych. Historia nadała kwiatom kontekst, który nie zniknął, nawet gdy zmieniły się obyczaje.
Dlaczego wręczamy kwiaty? Psychologia gestu i dlaczego to działa na nas tak silnie
Z psychologicznego punktu widzenia tego, dlaczego wręczamy kwiaty warto wspomnieć, iż wręczanie kwiatów jest gestem silnie zakorzenionym w naszej potrzebie tworzenia więzi. Kwiaty są symbolem troski. Wymagają wybrania, często wcześniejszego zaplanowania, a ich piękno jest nietrwałe, więc przypominają o tym, by docenić chwilę tu i teraz.
Badania pokazują, że otrzymanie kwiatów wpływa na nasz nastrój natychmiastowo. Psycholodzy wyjaśniają to efektem połączenia bodźców wizualnych i zapachowych. Intensywne kolory i delikatne aromaty wywołują u nas reakcje podobne do tych, jakie odczuwamy w kontakcie z naturą. To działa nawet w przestrzeniach, które same w sobie nie są przyjemne. Bukiet potrafi rozjaśnić biuro, szpitalny pokój czy chłodne wnętrze urzędu.
Jest też aspekt społeczny: kwiaty są bezpiecznym, akceptowalnym w każdej kulturze prezentem. Nie budzą wątpliwości co do intencji, nie wymagają dopasowania rozmiaru, gustu kulinarnego czy znajomości hobby. Są „czytelnym komunikatem”: doceniam Cię, pamiętam o Tobie, życzę Ci dobrze.
Kwiaty jako język emocji. Od miłości po wdzięczność
Dlaczego wręczamy kwiaty? Wręczamy kwiaty z różnych powodów, ale zawsze jest to akt obdarowania emocją. Czasem jest to miłość wyrażona czerwonymi różami. Czasem wdzięczność ujęta w kompozycję z róż pastelowych i eustom. Bywa też, że kwiaty pełnią funkcję pocieszenia: białe lilie lub delikatne goździki w czasie pożegnań.
Co ciekawe, kwiaty mogą być też formą przeprosin. W takiej sytuacji często wybieramy intensywne, pojedyncze kwiaty na przykład jeden duży, czerwony kwiat gerbery, wręczony z prostym „przepraszam”. Gest jest wtedy krótki, ale bardzo wymowny.
Nie bez znaczenia jest też element niespodzianki. Kwiaty wręczane bez okazji, po prostu, w środku tygodnia, bez wcześniejszej zapowiedzi działają szczególnie mocno. Psychologia wyjaśnia to mechanizmem nagrody nieoczekiwanej. Jest ona silniejsza i bardziej zapamiętywana niż ta, którą przewidujemy.
Dlaczego wręczamy kwiaty i czemu ten zwyczaj przetrwał… i raczej nie zniknie
W świecie, gdzie prezenty można wysłać jednym kliknięciem, a relacje często przenoszą się do świata cyfrowego, kwiaty są gestem, który zatrzymuje nas w realnej rzeczywistości. Wręczenie bukietu wymaga fizycznego spotkania (choć coraz częściej zastępują je kurierzy z kwiatami), ale wciąż wiąże się z poczuciem bliskości.
Kwiaty mają jeszcze jedną przewagę: są nietrwałe. Paradoksalnie to właśnie ich krótki czas życia sprawia, że nabierają większej wartości emocjonalnej. Wiedząc, że nie będą cieszyć oka wiecznie, doceniamy je bardziej. Są symbolem tego, że piękne chwile w życiu też bywają ulotne i tym bardziej warto je pielęgnować.
Psychologia gestu wręczania kwiatów jest zatem opowieścią o potrzebie kontaktu, przekazywania emocji i tworzenia wspomnień. To tradycja, która przeszła drogę od starożytnych rytuałów po współczesne, codzienne sytuacje i wciąż działa, choć zmieniły się czasy, moda i środki komunikacji.
Dopóki będziemy potrzebować sposobów na powiedzenie „pamiętam o Tobie”, „doceniam Cię” czy „kocham Cię” bez słów, dopóty kwiaty będą w naszej kulturze obecne. I chyba dobrze, że są. Bo choć można napisać wiadomość na Messengerze w pięć sekund, żaden emoji nie pachnie jak świeża róża.